Kış Hastalıkları yazı serisinin ilk yazısında çocuklarda ve yetişkinlerde en sık rastlanan kış hastalıklarına kısaca değinilmişti. Bu yazıda bu kış hastalıklarının en yaygınlarından biri olan boğaz enfeksiyonları ayrıntılı bir şekilde ele alınacaktır.

Tonsilit olarak da bilinen bademcik iltihabı ve yutak iltihabını (farenjit) da içeren boğaz iltihaplanması, virüs ya da bakteriler nedeniyle bu bölgelerde enfeksiyon görülmesi durumudur. Çoğunlukla virüslerin neden olduğu boğaz iltihaplanması vakalarının ortalama %20’sine bakteriler neden olur. Beta olarak da bilinen bu bakteri grubunun neden olduğu boğaz iltihaplanmasında bazı durumlarda komplikasyonlar görülebilir. Enfeksiyon bireyden bireye temas, salgı ve tükürükle yayılır.

Akut tonsillofarenjit olarak da bilinen boğaz iltihaplanması, sıklıkla çocuklarda görülse de yetişkinlerde de yaygındır. Boğaz iltihaplanması belirtileri ise enfeksiyonun nedenine göre hastadan hastaya değişiklik gösterir. Bununla birlikte hastalarda genel olarak görülen belirtiler şunlardır:

• Boğazda ağrı, hassaslık ve şişlik
• Ateş
• Öksürük
• Yutkunmada zorluk
• Burun akıntısı ve burun tıkanıklığı
• Geniz akıntısı
• Kulak ağrısı
• Mide bulantısı ve kusma
• Eklem ve kas ağrıları ve vücudun çeşitli bölgelerinde görülen ağrılar
• Deride dökülme
• Yorgunluk ve halsizlik
• Karın ağrısı
• Baş ağrısı
• Sesin kısılması ya da değişmesi
• Gözlerde kızarıklık, yaşarma ve yanma hissi

Boğaz ağrısı, boğaz enfeksiyonunun yaygın görülen semptomlarının başında gelir. Ağrı bazı durumlarda yalnızca yutkunurken kendini gösterirken bazı durumlarda ise şiddetli ve süreğendir. Boğaz ağrısına eşlik eden belirtiler; genellikle boğaz şişliği, yutkunmada güçlük ve ateştir. Şişlik, genel olarak lenf bezleri ya da bademciklerin şişmesi ile ilişkilidir. Bu şişlik nedeniyle boğazda oluşan darlık ise yutkunmada zorluk çekilmesine ve ses tellerinde tahribata neden olur. Bu nedenle boğaz enfeksiyonu geçiren hastaların sesleri değişebilir ve normalden daha kısık şekilde çıkabilir.

Öksürük de yaygın görülen belirtilerden biridir. Enfeksiyonun boğazda neden olduğu tahribat ve tahriş, hastalarda öksürme isteği yaratır. Öksürükle birlikte görülen semptomlar ise çoğunlukla geniz akıntısı, burun akıntısı ve burun tıkanıklığıdır.

Viral enfeksiyonlarda da görülmekle birlikte, özellikle beta grubu bakterilerden kaynaklanan boğaz iltihaplanmasında, sıklıkla yüksek ateş ve titreme görülür. Ateş, çoğu hastada 38°C’nin üzerindedir.

Bağışıklık sisteminin zayıflaması ve boğazda virüs ya da bakterilerin varlığı, hastaların kendilerini yorgun ve halsiz hissetmelerine neden olur. Bu halsizlik hissi, eklem ve kas ağrılarıyla birlikte görülür.

Bu belirtilerin tümü her hastada görülmemekle birlikte bazı vakalarda tüm belirtiler şiddetli seyredebilir.

Boğaz enfeksiyonunun nedeni çoğunlukla virüs ve bakterilerdir. Özellikle tonsilit olarak da bilinen bademciklerin iltihaplanmasının en yaygın nedeni, beta hemolitik streptokoklardır. Vücudu hastalıklardan koruyan beyaz kan hücreleri (lökosit) üreten bademciklerin görevi, bu anlamda bakteri ve virüsleri uzak tutmaktır. Bağışıklık sisteminin zayıflaması nedeniyle beta grubu bakteriler başta olmak üzere bakteri ve virüsler bademciklerde çoğalabilir.

Yutak iltihabı olarak da bilinen farenjit ise çok büyük bir oranla virüs kaynaklıdır; bakterilerin neden olduğu farenjitle nadiren karşılaşılır. Akut ve kronik olarak ayrılan yutak iltihabı farklı belirtilere neden olur. Bununla birlikte boğaz ağrısı her iki tipte de yaygın olarak görülmektedir.

Akut farenjit; yutkunma ve konuşmada zorluk, boğazda şişlik, sesin kısılması, bademciklerin kızarması gibi belirtilerle kendini gösterir. Kronik farenjitte ise bu belirtilerin yanı sıra baş ağrısı, öksürük ve ateş gibi belirtiler de görülür. Sürekli boğaz iltihaplanması görülme nedenlerinden biri olan kronik farenjit; sık sık üst solunum yolu enfeksiyonu hastalıkları geçirmek, alkol ve sigara kullanımı, sürekli nem oranı düşük ortamlarda bulunmak ve sürekli yüksek sesle konuşmak gibi faktörlerle ilişkilidir.

Boğaz iltihaplanmasının nedenleri arasında bakteri ve virüslerin yanı sıra bağışıklık sistemini düşüren immünolojik hastalıklar ve romatizmal hastalıklar da bulunur.

Boğaz İltihabında Evde Yapılabilecek Doğal Kürler

Şimdi boğaz iltihaplanması durumunda evde hazırlayabileceğiniz çeşitli doğal kürlere biraz bakalım.

1. 1 yemek kaşığı bal, 1 tatlı kaşığı zencefil, yarım çay kaşığı zerdeçal, 5-6 damla nane veya okaliptüs yağı karıştırılıp günde 3 defa tüketilmeli. İyileşene kadar bittikçe tekrar hazırlanabilir. 1 yaşından büyük herkes kullanabilir.

Öksürük, boğaz ağrısı, yutkunmada zorluk, kulağa vuran ağrı, geniz akıntısı ve ses kısıklığına iyi gelir. Boğazı rahatlatır, balgam varsa giderir. Bağışıklığı da güçlendirir ve iyileşmeyi kolaylaştırır.

2. 10 damla zeytinyağı, 5 damla çöreotu yağı, 3 damla defne yağı, 2 damla nane veya okaliptüs yağı karıştırılır. Bu karışımla sırt, boyun, göğüs, kulak arkası ve şakaklara masaj yapılır. Ağrıyı azaltır, hırıltıyı alır, öksürüğü hafifletir. Özellikle bebeklere bir şey yedirilemediği için masaj yöntemi çok kolaylık sağlayacaktır. Her yaş ve cinsiyetten herkes kullanabilir.

3. 1 diş sarımsak ezilerek 1 tatlı kaşığı zeytinyağı ile karıştırılır ve ayak altlarına sürülür. Üzerine çorap giyilir. Hem öksürüğe hem ateşe iyi gelir. Bebek, çocuk, yetişkin; her yaş grubu tarafından güvenle kullanılabilir.

4. Yıkanmamış koyun yünü sırta ve göğse konulur. Bu şekilde beklenmesi öksürük ve hırıltıyı çok hızlı keser. Yine bebek ve çocukların hastalık dönemlerinde büyük kolaylık sağlayan bir yöntemdir.

5. İçtiğimiz sulara elma sirkesi katmak, boğaz enfeksiyonu yaşanan süreçte iyileşmeyi çok hızlandırır. Geniz akıntısına ve öksürüğe, boğaz ağrısına, yutma zorluğuna iyi gelir.

6. Papatya suyu veya tuzlu su ile gargara yapmak ve burna püskürterek burnu temizlemek; burun akıntısı, burun tıkanıklığı, geniz akıntısına iyi gelir. Boğaz enfeksiyonunun iyileşme sürecini hızlandırır.

7. Propolis ve çöreotu yağı tüketimi, boğaz enfeksiyonunun iyileşme sürecini olumlu yönde etkiler ve hızlandırır. Ağrıyı, ateşi alır. Öksürüğe ve şişliğe iyi gelir.

8. Boğaz enfeksiyonu yaşanan günlerde geceleri mutlaka baş ucuna 4-5 parçaya kesilmiş soğan konulmalıdır. Bu sayede hem burun tıkanmadan rahat nefes alınarak uyunabilir hem de gece öksürüğü en aza indirilir.

9. Bitki çaylarının tüketimi de boğaz iltihabında çok gerekli ve etkilidir. Özellikle kekik, adaçayı, hatmi çiçeği, ıhlamur, papatya, gül bitkilerinin çayları hem tüketilmeli hem de bunlarla sık sık gargara yapılmalıdır. Bu bitki çayları kaynatılarak değil demlenerek hazırlanmalı ve birbiriyle karıştırılmamalı, ayrı ayrı hazırlanmalıdır. Bal ile tatlandırılarak içilebilir, bu sayede hem tadı daha tatlı olur hem de bal da boğazı yumuşatır ve rahatlatır. Bunlar dışında kök zencefil çayı da çok etkilidir ancak bu demlenerek değil kaynatılarak hazırlanmalıdır. İçine limon suyu da eklenebilir.

10. Günlük sakızı çiğnenebilir; tütsü yapılabilir, yağı sırta ve göğse sürülebilir. Öksürük, hırıltı ve boğaz ağrısında faydalı olacaktır.